Een jaar in Venetië

Vandaag was er alweer een groente op de markt die ik nog nooit had gezien, puntarelle. Zo op het oog piepkleine asperges, maar in de vorm van kroppen en omhuld met lange, puntige, groene bladeren. En omdat ik dol ben op asperges heb ik meteen een paar van die kroppen gekocht.
Wat viel dat tegen toen ik thuis ging opzoeken wat ik nou eigenlijk had meegenomen!  Uiterlijk mogen de witte stelen dan veel weg hebben van asperges, in werkelijkheid heeft puntarelle daar niets mee te maken. Zelfs in de verste verte niet.

Salade van puntarelle.

Puntarelle is een soort bladcichorei, een vrij bittere groente die Italianen nogal eens eten als salade en dan combineren met ansjovis.
Veel werk is de voorbereiding niet, maar het is wel aan te raden er tijdig mee te beginnen: wanneer je de lange, witte stengels in repen snijdt van 2, 3 mm dik en die een paar uur wegzet in ijskoud water krullen ze prachtig op,
ze verliezen wat van hun bittere smaak en worden sappiger.
De eerste keer dat ik puntenelle at ontbrak die extra tijd, maar bovendien was de mentale overstap van warme asperges naar een koude vissalade wel erg  groot. Ik had zin in een warme maaltijd.
Uiteindelijk heb ik de kroppen over de lengte  in vieren gesneden en op een hoog vuur in olijfolie gebakken totdat de bladeren een bruin randje hadden. Heerlijk! Het resultaat had wel iets weg van gebakken lof, maar dan bitterder.
De salade komt een volgende keer aan wel de beurt. En asperges nog deze week.

In Italië is 1 mei, de Dag van de Arbeid, een nationale feestdag. De scholen zijn dan dicht, net als veel musea en grotere bedrijven. In Venetië is er weliswaar nog heel wat open (het toerisme is hier per slot een belangrijke bron van inkomsten), maar buiten Venetië: weinig.  Maar toen iemand vertelde  dat er door de feestdag vandaag, dus op 2 mei, geen kranten zouden verschijnen geloofde ik daar geen woord van. Het is nu toch geen nationale feestdag meer? Dus ging ik vanmorgen gewoon op pad voor verse kranten.

Venetië heeft één gratis krant die de moeite van het lezen waard is, Il Venezia. Toon en niveau liggen niet zover af van De Pers. Ik neem hem meestal mee bij de bakker, maar wat daar vandaag ook  te vinden was: geen krant. Doorgelopen naar een kiosk: dicht. Naar de volgende kiosk: ook dicht. Toen naar de derde kiosk in de buurt en die was wel degelijk open, maar ze hadden geen Italiaanse kranten: ‘Die zijn er vandaag niet, morgen weer.’

Raadselachtig. Zou niet één Italiaanse journalist een artikel hebben geproduceerd omdat het gisteren een nationale feestdag was? Zouden zelfs kranten als La Repubblica en Corriere della Sera doen alsof de wereld een dag stilstaat?  Ik kon het me niet voorstellen.
Het was ook niet zo. Weer thuis keek ik naar de kranten op internet en digitaal was het nieuws wel degelijk bijgewerkt, zelfs tot de laatste minuut. De kranten zijn dus alleen niet gedrukt, maar waarom? Ik weet het nog steeds niet  – buurtgenoten die ik het vroeg haalden hun schouders op en zeiden: ‘Dat is mijn hele leven al zo, op 2 mei geen kranten.’

Misschien, bedacht ik, is de krantloze dag wel te danken aan de grafische bond. In Nederland is de drukkerswereld van oudsher uistekend georganiseerd en wie weet geldt hetzelfde voor Italië. En wanneer hun vakbond besluit: aan het eind van ‘onze’ feestdag gaan wij geen kranten maken, want dan hebben we nóg geen vrije dag, dan kunnen journalisten zeggen wat ze willen, maar dan komt er geen krant van de pers.
Komende  dagen zal ik eens informeren of mijn vermoeden klopt. Mocht ik het bij het verkeerde eind hebben, dan kom ik erop terug.
Update, 3 mei 9.49 uur. Net thuisgekomen met verse kranten en van de kioskhouder gehoord waarom die er gisteren niet waren. Het is inderdaad zoals ik dacht, op de morgen van 2 mei staan alle drukpersen in Italië stil.

In Venetië ben ik lid van Slow Food. Dat was ik al in Nederland en daar ben ik hier gewoon mee doorgegaan. Geen betere manier om kennis te maken met al het lekkers dat Venetië en wijde omgeving heeft te bieden dan Slow Food, de organisatie die zich inzet voor lekker en puur eten.
Slow Food is indertijd in Italië begonnen, in geen ander land is de beweging zo wijd verbreid. In Italië zijn ook de meeste presidia, plaatsen waar Slow Foodleden zich samen met boeren, vissers en ambachtelijke producenten inzetten voor authentieke streekproducten. Inmiddels telt Italië zelfs zoveel presidia dat op veel plaatsen elk jaar wel een presidiummaal wordt aangericht, een eetfestijn waarbij uitsluitend van die bijzondere streekproducten ter tafel komen.
Gisteren was er in Venetië zo’n presidiumdiner. Een verrukkelijk evenement!  Op het menu stond allerlei heerlijks dat ik zonder deze avond wellicht nooit zou hebben geproefd, de Slow Foodleden bleken aangenaam gezelschap, het restaurant keek uit over de Lagune, en dat alles ook nog voor een vriendelijke prijs.
Toch was er één ding wat ik jammer vond. De eerste gang, de antipasti – in dit geval bijzondere soorten kaas en worst waarin verse vijg was verwerkt – werd gecombineerd met een honingproeverij. Vanzelfsprekend zeer speciale soorten honing, gewonnen uit organisch gekweekte bloemen, want voor minder doet Slow Food het niet.
Nou is niets tegen de combinatie kaas en honing, integendeel, alleen zijn de smaken vaak niet tegen elkaar opgewassen. Dat heeft wel eens voordelen, zo kun je heel gewone Edammer nog lekker maken door er honing bij te presenteren. Maar de honingproeverij tijdens het presidiummaal ging ten koste van die heel bijzondere kazen die zelfs in Italië niet makkelijk te krijgen zijn, laat staan erbuiten. Eigenlijk weet ik nou nóg niet hoe ze smaken.

Een van de oudste kaarten van Venetië.

Vandaag is Venetië jarig, elke Venetiaan weet je te vertellen dat de stad op 25 maart 421 is gesticht. Vanmiddag is dat herdacht en gevierd in het Dogenpaleis, maar of Venetië ook werkelijk precies op die dag en in dat jaar is ontstaan?
De oudste kroniek waarin de gebeurtenis is geboekstaafd dateert van eeuwen later, uit de elfde eeuw. Volgens deze kroniek wilde Padua een vestiging aan de Adriatische Zee om de handel met het buitenland te vergemakkelijken, waarna een handelspost werd gevestigd op het eilandje waarop nu de Rialtomarkt ligt.
Het kan zo in werkelijkheid ook best gegaan zijn, al is het wat moeilijk voor te stellen dat er in 421 zelfs nog geen visser zou wonen op een van de eilanden waarop later Venetië is gebouwd. Vaststaat namelijk dat er al eeuwen eerder mensen leefden in het gebied rond de lagune.

Het is makkelijker te begrijpen waarom de stichting van de stad niet meteen is geboekstaafd. In de vijfde eeuw kwam een einde aan het Westromeinse rijk; het land wat we nu Italië noemen moest zich schier onophoudelijk verdedigen tegen invallen van andere volkeren, en de enkeling die toen al kon lezen en schrijven zal wel iets anders aan zijn hoofd hebben gehad dan notities maken over een nieuwe handelsvestiging.

Vanmiddag was er in het Dogenpaleis een bijeenkomst met geleerde lezingen om de stichting van de stad te vieren en te herdenken. Ik ben er niet naartoe gegaan, maar ik vroeg me wel af of er misschien nieuwe feiten boven water waren gekomen die de legendarische stichtingsdatum kracht bijzetten. Waarom anders zoveel aandacht voor een verjaardag die niet eens een kroonjaar is?
De reden bleek een heel andere. Tijdens de regionale nieuwsuitzending werd gemeld dat er verkiezingen in het vooruitzicht zijn, en dan is zo’n verjaardag een mooi moment om de campagnes in te luiden.

In Italië vragen ze om de haverklap naar je ‘codice fiscale’, je fiscale nummer. Je hebt het nog net niet nodig wanneer je brood koopt, maar het scheelt weinig.
Ik had geen Italiaanse codice fiscale,  alleen een Nederlands fiscaal nummer, en enkel door dat feit heeft het bijvoorbeeld langer geduurd voordat ik internet kreeg: het bedrijf wat de aansluiting heeft geregeld wilde eerst informeren of dat wel goed was, met alleen zo’n Nederlands  nummer.

In Venetië doe ik wel eens boodschappen voor anderen, bijvoorbeeld voor de buren. Zo kom je nog eens ergens waar je anders niet gauw zou zijn gekomen, en bovendien is het goed voor de Venetiaanse contacten.
Zo ook vanmiddag. Ik ging bonboekjes kopen. Die kon ik alleen krijgen op vertoning van mijn identiteitsbewijs, iets waarop ik al was voorbereid, maar ze wilden ook weer dat Italiaanse fiscale nummer. De bonboekjeswinkel bleek namelijk een soort bijkantoor te zijn van de fiscus, en fiscaal kan er nu eenmaal niets zonder code – niet in Nederland  en evenmin in Italië.  De  oplossing voor mijn niet bestaande Italiaanse fiscale nummer was daar snel gevonden:  ze hebben het stante pede aangemaakt.

Zo komt het dat ik nu, behalve een Nederlandse, een Italiaanse fiscale code heb. Alleen heb ik er geen officieel formulier van. Desgevraagd is het nummer voor me opgeschreven, op een voddig papiertje.
Het is weliswaar ook keurig geprint, maar alleen op de rekening waarvoor ze hem wilden hebben.  En die zit nu in de boekhouding van iemand anders.

Hartje zomer is het in Italië geen pretje om in de zon te lopen, daar is het veel te warm voor. Ook al loop je aan de schaduwkant van de straat, je bent toch vaak in de zon. Vaker dan me lief is. En dan mijn lichte, Noordeuropese huid lief is. Daarom heb ik deze week  een zonnehoed gekocht, eentje met een brede rand.
Pas nadat ik de hoed was gaan dragen drong tot me door dat ik  nu eigenlijk een kleine parasol op mijn hoofd droeg.  Met die hoed had ik mezelf opeens schaduw bezorgd!